Ἡ Ἐνορία Ἁγίου Νικολάου Ἄνω Ἀρχανῶν.

      Ἡ πόλις τῶν Ἀρχανῶν εὑρίσκεται στὴν ἐπαρχία Τεμένους τοῦ νομοῦ Ἡρακλείου, σὲ ὑψόμετρο 350 μέτρων καὶ σύμφωνα μὲ τὴν ἀρχαιολογικὴ ἐπιστημονικὴ ἔρευνα ὑπῆρχε ἀπὸ τὸ 2500 π.Χ., ὅπως μαρτυροῦν καὶ τὰ διάφορα ἀρχαιολογικὰ εὑρήματα.

Φυσιολογικὰ λοιπόν, ἡ ἐνορία τῶν Ἄνω Ἀρχανῶν ὑφίσταται ἀπὸ τὴν ἵδρυση τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κρήτης ἀπὸ τὸν Ἀπόστολον Τίτο, ἐνῷ ἐπισήμως διαφαίνεται σὲ ἔγγραφα τὸ 1271 μ.Χ. καὶ τὸ 1391, ὅπου δίδεται ἄδεια σὲ μοναχόν, κάτοικον τῆς ἐνορίας, διὰ τὴν μετάβασίν του ἐκτὸς Κρήτης διὰ τὴν χειροτονία του σὲ ἱερέα.

Σύμφωνα μὲ τὴν ἔρευνα καὶ καταγραφὴ ἱστορικῶν στοιχείων καὶ τοπικῶν παραδόσεων ἀπὸ τὸν συνταξιοῦχον ἐκπαιδευτικὸν κ. Νικόλαον Γεωργ. Χριστινίδη, ἡ ἐνορία ὑφίσταται ἀπὸ πρὶν τὴν Ἐνετοκρατία.

Ὁ καθεδρικὸς ναὸς τῆς ἐνορίας διαφοροποιήθηκε κατὰ περιόδους, λόγῳ τῶν ἱστορικῶν γεγονότων (διώσεις) ποὺ εἶχαν ἐπέλθη.

Ἀναλυτικὰ στοιχεῖα γιὰ τὴν ἐνορία, ὑπάρχουν ἀπὸ τὸν 17 αἰ. ὅπως ἔχουν καταγραφεῖ ἀπὸ τὸν προαναφερώμενον κ. Νικόλαον Χριστινίδην σὲ βιβλία ἐκδόσεως τῆς ἐνορίας μας (ὑπάρχουν σὲ μορφὴ pdf στὴν ἀντίστοιχη ἑνότητα "ἐκδόσεις τῆς ἐνορίας μας"), ἀλλὰ καὶ ἀλλοῦ.